حرم شناسی.....

رواق دار الحجه

نزدیکترین مکان به مرقد مطهر امام رضا (ع)است.دارالحجه در زیر صحن انقلاب واقع شده و 6799 متر مربع زیربنا و شش متر ارتفاع دارد.ساخت این رواق از اواخر سال 1381 آغاز شد.دو ورودی اصلی از طریق بست‌های شیخ طوسی و شیخ حرعاملی برای دسترسی به این رواق طراحی شده است.

با ساخت رواق دارالحجه در میانه رواق شیخ حرعاملی و شیخ طوسی که در شرقی‌ترین و غربی‌ترین محدوده قدسی حرم رضوی واقع شده‌اند،قطری در محدوده قدسی ایجاد می‌شود که شرقی‌ترین و غربی‌ترین نقطه آن را به یکدیگر متصل می‌کند.

این رواق در سطح اماکن متبرکه رضوی تنها رواقی است که درآن،قبله با سوی زیارت هم‌راستا می‌شود.

صحن کوثر

صحن کوثر صحنی به زیبایی معماری ایرانی- اسلامی که بر کتیبه های آن خطبه فدکیه حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا سلام الله علیها نقش بسته است.

صحن غدیر

 

صحن غدیر یکی از صحن هایی است که در طرح توسعه حرم در مجاورت صحن های چون انقلاب و جمهوری ایجاد گردید.

صحن جمهوری اسلامی

 

صحن جمهوری بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در ضلع غربی حرم مطهر احداث گردید. این صحن به بست شیخ طوسی، صحن غدیر، بست شیخ بهایی، رواق های دارالولایه، دارالهدایه،دارالرحمه و دارالقرآن مرتبط است.

گشتی در باغ رضوان

 

باغ رضوان یا قبرستان قتلگاه جزئی ازباغ حمید بن قحطبه بوده که ظاهرا امام رضا (علیه السلام) هنگام ورود به سناباد در این قسمت ساکن شدند.

صحن انقلاب

 

صحن عتیق(انقلاب) در دوره صفوی و با طرح «شیخ بهایی» ساخته شد. این صحن از قدیمی‌ترین و با شکوه‌ترین صحن‌‌های حرم مطهر است که ضلع‌های غربی، شمالی و شرقی آن به ترتیب به بست‌‌های شیخ طوسی، شیخ طبرسی و شیخ حر عاملی ارتباط دارند

صحن آزادی

 

در رواق امام خمینی(ره) پشت به قبله و رو به شمال که باشیم، از یکی از درهای چوبی روبرو وارد حیاط نقلی کوچکی می‌شویم و آنجاست که سر در صحن آزادی خودنمایی می‌کند.

صحن جامع رضوی

 

صحن جامع رضوی جایی که مهم‌ترین مراسمات و اجتماعات مذهبی و مردمی در آن اتفاق می افتد. سخنرانی‌های رهبر عزیز و فرزانه حضرت آیت الله خامنه‌ای درسال نو در این صحن برگزار می‌شود تا لحظاتی ماندگار از دیدار مردم با رهبرشان، از این محل در لنز دوربین ها و یادها ثبت شود.

صحن قدس

این صحن در قسمت جنوب حرم مطهرومسجد گوهرشاد ، بین بست شیخ بهایی وقسمتی ازجنوب غربی رواق امام خمینی(ره) با مساحت بالغ بر 2530 مترمربع، در سال 1373ه. ش ساخته شد. صحن قدس 6 ورودی و 28 حجره در اطراف دارد. ایوان جنوبی صحن با ارتفاع 16 متر مشابه ایوان مقصوره است، سقف ایوان به صورت طاسه بندی با کاشی و آجر تزیین شده و دیواره ایوان تمام با کاشی معرق تزیین یافته است. در وسط ایوان، محرابی زیبا وجود دارد، دور بالای محراب کتیبه ای از کاشی سوره مبارک «نور» نوشته شده است.

مسجد گوهرشاد

 

یکی از بناهای باشکوه عهد تیموری( اوایل قرن نهم هجری) مسجد جامع گوهرشاد است که در جنوب حرم قرار دارد،با وسعتی 2855 متر مربع و 6048 متر مربع زیربنا دارای 4 ایوان و 7 شبستان می باشد. بانو گوهرشاد ، همسر میرزا شاهرخ تیموری ، در سال 821 هـ ق این مسجد را بنا نهاد .

صحن هدایت

این صحن با زیربنای 17980 متر مربع در ضلع شمال شرقی اماکن متبرکه قرار دارد.

رواق دارالزهد

 

در غرب رواق شیخ بهایی، تالاری مجلل و زیبا به چشم می خورد که سقف و دیواره های آن گویی با هزاران الماس آذین بندی شده است. سطح تمام دیوارها با آینه و به طرز باشکوهی آراسته شده است. آینه کاری سقف رواق به صورت آویز با64 چشمه است

این مرقد بزرگانی را نیز در دل خود پنهان کرده است، مانند علامه محمد تقی جعفری، محمد کاظم دامغانی، آیت الله شیخ ابوالحسن شیرازی ( مقدسی)، آیت الله العظمی حاج سید ابراهیم علم الهدی، حجه‌الاسلام سید حسن میردامادی، آیت الله میرزا مهدی نوقانی، سید جلال‌الدین آشتیانی و...دراین مکان به خاک سپرده شده‌اند

ساعت بزرگ برج صحن آزادی

ساعت صحن آزادی، در ابتدا به وسیله هندل دستی و بزرگی، کوک می شد که پس از ورود برق به مشهد، این ساعت نیز برقی شد.

ساعت قدیمی صحن آزادی حرم مطهر امام رضا(ع)، ساعتی بزرگ و کهن است که در برج بالای ایوان جنوبی صحن آزادی، نصب شده و مشرف به رواق امام(ره) است.

این ساعت که اولین و قدیمی ترین ساعت آستانه است، ساخت منچستر انگلستان بوده و در زمان ناصرالدین شاه قاجار توسط امین الملک صدراعظم ایران، وقف آستان مقدس حضرت رضا(ع) شده است.

تاریخ موجود در پیاله زنگ ساعت نشان دهنده سال 1893 میلادی است که مربوط به 110سال قبل است. این ساعت، ابتدا در برج بالای ایوان غربی صحن انقلاب اسلامی (صحن کهنه) قرار داشت و حدود 54 سال قبل، از آن جا به بالای ایوان جنوبی صحن آزادی (صحن نو) یعنی مکان فعلی آن انتقال یافت.